امام رضا (ع) 3

علاقه و محبت امام موسی کاظم به امام رضا (علیه السلام)  مرحوم شیخ صدوق رحمت الله علیه در کتاب شریف عیون اخبار الرضا (علیه السلام) از مفضل نقل می‌کند که گفت: خدمت حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) رسیدم آن حضرت فرزندش علی (علیه السلام) را به دامن گرفته بود ، می‌بوسید و گاهی بر شانه می‌گذاشت و گاهی در بر می‌گرفت و می‌فرمود:  ما أطیب ریحک ، وأطهر خلقک ، و أبین فضلک .  چقدر نیکو و معطر است بوی تو ، و چه پاکیزه است اخلاق تو، و چه روشن و ظاهر است برتری و فضیلت تو . عرض کردم : فدایت شوم ، به قدری این فرزندت را دوست دارم و محبّت او در دلم قرار گرفته است که هیچ کسی را جز خودت آن قدر دوست ندارم . به من فرمود : ای مفضل ! مقام و منزلت او نسبت به من مانند مقام و منزلت من نسبت به پدرم است ذُرِّیَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ . (آل عمران /34 ) . ذریه‌ای هستند که بعضی از آن‌ها از بعضی دیگر فضائل و کمالات را به ارث می‌برند ، و خداوند شنوا و دانا است . عرض کردم : آیا او بعد از شما امام و پیشوا و فرمانروا است ؟ فرمود : نعم ، من أطاعه رشد و من عصاه کفر . بلی ، هر که او را اطاعت کند راه را یافته است و به سعادت رسیده است ، و هرکه او را نافرمانی کند بی‌راه رفته و کافر گشته است . (عیون اخبار الرضا علیه السلام : 1/26 ح28 و بحار الانوار : 49/ 20 ح26 و القطرة من بحار مناقب اهل اللبیت ، علامه مستنبط : ج۱/ ح۴۳۵) . رفتار امام رضا علیه السلام با مردم امامان با مردم نشست و برخاست داشتند و در تعاملات اجتماعی به نیکوترین صورت با آنان برخورد می‌نمودند. این سیره چنان نیکو بود که با الگو قرار دادن آنان ما می‌توانیم روش صحیح برخورد اسلامی با افراد گوناگون را بیاموزیم. با بررسی آِیات در می‌یابیم برخورد با انسان‌های مختلف باید هماهنگ و متناسب با روحیه آنها باشد خداوند عزوجل در قرآن فرموده است: "محمد رسول الله والذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم"(1)؛ محمد فرستاده خداست و کسانی که با او هستند در برابر کفار سخت و شدید و در میان خود مهربانند. در آیه دیگری چنین فرموده: "یا ایها النبی جاهد الکفار و المنافقین و اغلظ علیهم"(2)؛ ای پیامبر با کافران و مجاهدان جهاد کن و بر آنها سخت بگیر. از این آیات چنین نتیجه‌گیری می‌شود که برخورد قرآن و اسلام با انسان‌های مختلف فرق می‌کند. در بعضی جاها دستور به برخورد نیک و پر محبت می‌دهد، «با مردم سخن نیک بگویید»(3)  و در جای دیگر دستور به برخورد میانه می‌دهد: «محمد فرستاده خداست و کسانی که با او هستند در برابر کفار سرسخت و شدید و در میان خود مهربانند.»(4) امام رضا علیه السلام به عنوان اسوه کانون مهر و عاطفه نسبت به بندگان خدا بود. در زیارت آمده است: السلام علی الامام الرئوف؛ (سلام بر امام و پیشوای با رافت و مهربان) این لقبی است که از طرف خداوند به ایشان داده شده است. ایشان بیشترین محبت و مهربانی را نسبت به مردم و اهل خانه و خدمت گزارانشان داشتند. در روزی که ایشان مسموم شدند و در آن روز به شهادت رسیدند بعد از این که نماز ظهر را خواندند به فردی که نزدیکشان بود فرمودند: مردم (منظور اهل خانواده کارکنان و خدمتگزارانشان بودند) غذا خورده‌اند؟ آن فرد جواب داد: آقای من  در چنین وضعیتی کسی می‌تواند غذا بخورد؟ در این لحظه که امام علیه السلام متوجه می‌شوند کسی غذا نخورده، می‌نشینند و دستور آوردن سفره‌ای را می‌دهند همه را سر سفره دعوت می‌کنند و آنها را یکی یکی مورد محبت قرار می‌دهند.(5) ایشان در جایی که مربوط به شخص خودشان بود بزرگ‌ترین گذشت‌ها، عالی‌ترین ایثارها و بیشترین محبت را نسبت به دیگران داشتند. رفتار عملی امام رضا علیه السلام نشانه انسانی کامل و نمونه است که هیچ علاقه‌ای به دنیا و ظواهر آن ندارد. اگر فردی حتی کوچک‌ترین خدمتی برای امام رضا علیه السلام انجام می‌داد، ایشان نهایت تشکر و قدردانی را به جا می‌آوردند و حتما خدمت آن فرد را جبران می‌نمودند. آن حضرت به مستضعفان و گرفتاران توجه خاصی می‌کردند، اگر آنها گرفتاری و ناراحتی داشتند، سعی می‌کردند مشکل آنان را حل کنند. زیاد بودند افرادی که در سایه یاری رسانی‌های امام علیه السلام به خیری دست یافتند. _____________________________________________________________ 1- سوره فتح، آیه 29.   2-  سوره توبه، آیه 73.   3- سوره بقره، آیه 83.   4- سوره فتح، آیه 29.   5- ابن بابویه، صدوق، عیون اخبارالرضا، علی اکبر غفاری، ج 2، ص 498